«ارس» نام پلنگ زیبای ایرانی است که نخستین بار، سال ۱۳۹۱ از متخلفان شکار و صید، زنده‌گیری شد. در سال های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ این گونه ارزشمند (همچنان تنها پلنگ باغ وحش مشهد است ) به دلایل نامشخص دچار حملات تشنجی و عصبی شد. این پلنگ 11 ساله ایرانی که آن زمان ۶ سال سن داشت، با حضور تیم تخصصی اعزامی از دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد و محیط زیست خراسان رضوی، معاینه و ویزیت شد و آزمایش های پاراکلینیک کامل (شامل: رادیولوژی، سونوگرافی، آزمایش خون و آزمایش مولکولی) صورت گرفت. همچنین نخستین بار، از تکنیک تصویر برداری ام.آر.آی به عنوان گام دوم تشخیص بیماری عصبی این پلنگ انجام گرفت.
برابر ویزیت ارس در تابستان 1397 و براساس شواهد معاینه و مستندات آزمایشگاهی و پاراکلینیک (به ویژه ام آر آی مغز و پی سی آر نمونه های گرفته شده از بیمار)، بیماری قطعی ارس، ابتلای شدید به CDV (دیستمپر) سگسانان (احتمالا سویه نوروتروپ شایع در استان خراسان رضوی) است.
ویزیت جدید که توسط گروه اعزامی دانشکده دامپزشکی در 6 دی ماه 1401 صورت گرفت و شرح حال و شرایط بیمار به شرح زیر گزارش شد:
خوشبختانه بیماری ارس کنترل شده است و در ببرهای بنگال و شیرهای آفریقایی طی سال های اخیر شیوع بیماری مشابه بیماری ارس مشاهده شده است که خوشبختانه به دلیل تشخیص صحیح بیماری عصبی این پلنگ در سال ۱۳۹۷ و تجویز درست دارو و همچنین شرایط خوب نگهداری و محیط، شاهد ادامه حیات ارس هستیم. ارس که وارد سن ۱۱ سالگی شده میزبانی خوبی از بیماری داشته و مقاومت بدنی بالایی دارد. البته نمی‌توان به صورت علمی پیش بینی کرد که این پلنگ تا چند سال عمر می‌کند. تلاش می کنیم در یک دوره یک تا ۶ ماهه دوباره پس از مصرف داروهای آنتی بیوتیک و تداوم داروهای قبلی، با انجام آزمایش های مختلف تکمیلی روند بیماری را کنترل می کنیم.
گفتنی است پلنگ ایرانی هم اکنون در لیست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (red list) طبقه‌بندی شده و در کنار اردک سرسفید جزء گونه‌های در معرض خطر یا (ENDANGERED) به شمار می‌روند.
گزارش: دکتر خوش نگاه، دانشیار دانشکده دامپزشکی
