به دنبال برگزیده شدن دو نفر از استادان دانشگاه فردوسی مشهد، دکتر محمدرضا حسین دخت استاد گروه آموزشی شیمی دانشکده علوم و دکتر حسام دهقانی استاد گروه آموزشی علوم پایه دانشکده دامپزشکی، روابط عمومی دانشگاه فردوسی مشهد مصاحبه ای را با این اساتید نمونه کشوری به انجام رساند. در این مصاحبه ابتدا دکتر حسین دخت در خصوص نحوه انتخاب استادان نمونه کشوری گفت:
اساتیدی که براساس شاخص های اعلام شده از طرف وزارت مربوط به فعالیت های آموزشی، پژوهش و فناوری، فرهنگی و اجرایی بیشترین امتیاز را کسب نمایند، به عنوان استاد نمونه انتخاب می گردند.
دکتر حسام دهقانی نیز در همین خصوص توضیحاتی را بیان نموده و گفت: استادان نمونه کشوری از بین کلیه اساتید شاغل در دانشگاههای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سطح کشور انتخاب می شوند. طبق دستورالعمل وزارت، می بایست حداقل ۵ سال از زمان استخدام این اساتید گذشته باشد، دارای وضعیت استخدامی رسمی قطعی باشند، و در ابعاد آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، فناوری، و علمی-اجرایی دارای فعالیت های بارزی باشند. بخش مهمی از این فعالیتها در ارتباط آکادمیک استاد و دانشجو تعریف می شوند، از جمله کیفیت تدریس، به روز بودن مطالب تدریس شده، توجه به مولفه های شاگردپروری، سعی در یادگیری عمیق دانشجو، توانمندسازی دانشجویان در تجزیه و تحلیل مطالب علمی، معطوف کردن توجه دانشجویان به ابعاد کاربردی دروس تدریس شده، علاقمندسازی دانشجویان به تحقیق و ابعاد فناورانه موضوعات تحقیقاتی، تقویت روحیه خودباوری در دانشجویان، و آموزش اخلاق علمی و حرفه ای به ایشان. بخش دیگری از فعالیت های ارزیابی شده برای تعیین استاد نمونه کشوری شامل برتولیدات پژوهشی استاد، فعالیت های فناورانه در داخل دانشگاه، تعاملات فناورانه با مراجع خارج از دانشگاه، تجاری سازی فعالیت های علمی نوآورانه، تولید دانش فنی، و فعالیت اجرایی موثر در دانشگاه است.
دکتر محمدرضا حسین دخت استاد گروه آموزشی شیمی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه مراسم با حضور رئیس جمهور اسلامی ایران برگزار گردید، تاکید رئیس جمهور در مراسم امسال بر چه محورهایی بوده است؟ اظهار داشت:
رئیس جمهور محترم در ابتدا به نقش مقام معظم رهبری درحمایت پیشرفت های علمی کشور اشاره نموده و درادامه افزودند که اساتید و دانشجویان گام های بسیار خوبی در حوزه پیشرفت علم برداشته اند ولی ما همچنان نیازمند گام های موثر در۱- حوزه تحقیق و پژوهش ۲-حوزه تعلیم و تربیت و ۳- خدمات علمی هستیم. سپس بیان نمودند که ما وظیفه داریم تا کارها را در کشور دانش پایه و دانش بنیان پیش ببریم و بر این اساس دانشگاه را اتاق فکر دولت نامیدند. ایشان فرمودند: روشنفکر واقعی کسی است که جامعه و نیاز آن را بخوبی بشناسد و شهدا را مصداق روشنفکر معرفی نمودند. در بحث مهاجرت نخبگان گفتند: ما باید با عمل و اجرا آنچنان در جامعه امید تزریق کنیم که موضوع مهاجرت نخبگان معکوس شود.در خاتمه ایشان از وزرا خواستند مطالب طرح شده در جلسه را پیگیری نمایند.
همچنین دکتر حسام دهقانی استاد گروه آموزشی علوم پایه دامپزشکی در همین رابطه افزود:
یکی از موضوعات مورد تاکید رئیس جمهور محترم کشور در مراسم نکوداشت اساتید و دانشجویان نمونه کشوری در تیرماه ۱۴۰۱، اهمیت رسیدگی به مشکلات کشور به طریق علمی و لزوم بنا کردن ابعاد توسعه و تحول کشور بر موازین علمی بود، شناخت نیازها و مشکلات جامعه و سعی و تلاش و فعالیت های دانش پایه برای برطرف سازی این نیازها. ایشان تاکید داشتند که اساتید وظایف مهمی را در تبیین نیازها و تعریف مشکلات در جهت پیشرفت و توسعه همه جانبه کشور، تعیین ظرفیت ها، و کمک به حل مشکلات بر عهده دارند. بخش مهمی از این ظرفیت ها، لزوم استفاده از نیروهای جوان و تحصیل کرده کشور و معکوس سازی روند مهاجرت نخبگان جوان در این راستا است.
دکتر حسین دخت به عنوان نماینده اساتید نمونه کشوری سخنران این مراسم بود که بر همین اساس از ایشان خواسته شد تا توضیحاتی را در خصوص مطالبی که در حضور ئیس جمهور و وزیر علوم ارائه نمود بازگو نماید. وی در اینباره گفت:
در ابتدا با صلوات خاصه امام رضا (ع)صحبت خود را شروع و پس از کسب اجازه از ریاست محترم جمهور، وزرا و مسئولین حاضردر جلسه از زحمات همه ادوار در وزارت غلوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاه ها برای استاندارد بودن فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکر نمودم. در ادامه سه عامل تاثیرگذار در نمونه شدن را نقش دانشجویان تحصیلات تکمیلی، "همراهی خانواده در همه مراحل وباور واژه ما می توانیم ذکرنمودم. سپس پیشنهادات زیر به ریاست محترم جمهور از طرف اساتید نمونه کشوری داده شد:
1- شرایط پژوهشی و معیشتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مشابه دانشجویان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شود.
2- اندیشکده ها و پژوهشکده هایی در حوزه های مختلف نظیر: اقتصاد، مسکن، فرهنگ و... ایجاد و فارغ التحصیلان نخبه بکار گرفته شوند تا هم به حل مشکلات جامعه پرداخته و هم با ایجاد اشتغال جلوی مهاجرت گرفته شود.
3- از برنامه های وزارت در سیاست گزاری های رسیدن به علم نافع، پژوهش های محوری و مرجعیت علمی توسط دولت حمایت گردد.
4- اتاق فکری با حضور اساتید نمونه ایجاد تا در سیاست گزاریهای وزارت کمک نمایند.
5- اساتید حاضر اعلام آمادگی می نمایند که با ارجاع تکلیفی به آنها کاری را انجام داده و از دانشجویانشان حمایت گردد.
دکتر دهقانی نیز در پاسخ به این سوال که انتظار شما از نظام آموزش عالی به عنوان استاد نمونه کشوری چیست گفت:
انتظارات و مطالبات اینجانب از نظام آموزش عالی در رابطه با نقشی است که می بایست این مجموعه در جهت توسعه و پیشرفت کشور بر دارد. بالفعل کردن پتانسیل های موجود در نظام آموزش عالی، تاثیر شگرفی در توسعه کشور خواهد داشت. کارآمدی نظام آموزش عالی در یک کشور می تواند یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده رشد اقتصادی و سلامت اجتماعی آن باشد.
توجه زیاد آموزش عالی به بسط و گسترش در سال های گذشته موجب آن شده است تا از مهمترین اهداف خود در کشور دور گردد. در بسیاری از مراکز آموزش عالی جدیدالتاسیس، مهمترین مولفه ارزشی نظام آموزش عالی یعنی توجه به کیفیت و فعالیت های کیفی شامل بر آموزش و پژوهش کیفی مورد فراموشی قرار گرفته است. متاسفانه دانشگاه های بزرگ و قدیمی نیز از گزند چنین نگاه و توجه خیلی زیاد به گسترش نیز در امان نبوده اند. لازم است آموزش عالی کشور نقش های خود را در جهت توسعه کشور با معیار کیفیت محک بزند و سعی کند به این سوالات پاسخ دهد؛ چرا معیارهای استخدام اساتید در دانشگاهها این قدرکمی شده است؟ چرا ارزیابی فعالیت های اساتید تا به این حدکمی است؟ چرا معیارهای آموزش و پرورش دانشجو بالاخص در مقاطع تحصیلی دکتری تخصصی تا به این حد کمی شده است؟ چرا بخش زیادی از دانش آموختگان دوره های تحصیلی مختلف امکان جذب و به کارگیری در مراکز اداری و صنعتی کشور را ندارند؟ چرا اغلب دانش آموختگان دوره های تحصیلی مختلف خود نمی توانند کسب و کاری را متناسب با رشته خود فراهم سازند؟ آیا معیارهای فعالیت یک دانشگاه موفق در یک منطقه از کشور، تعداد دانشجویانی است که فارغ التحصیل می کند؟ یا تعداد مقالاتی است که چاپ می کند؟ یا میزان درآمدی است که از دولت یا مراکز غیر دولتی کسب می کند؟ یا نقشی است که در جهت شناسایی و رفع نیازهای منطقه در ابعاد مختلف صنعتی و اجتماعی دارا می باشد؟ و ...
به زعم اینجانب، نظام آموزش عالی کشور موظف است در یک حرکت کاملا کیفی، محورهای فعالیت خود را با نیازهای کشور و در جهت پیشرفت کشور دوباره تعریف کند و این تعاریف را سرلوحه فعالیت دانشگاه های متبوع قرار دهد. سنگ بنای این حرکت، کار کیفی و توجه به کیفیت است. البته، معیارهای کیفیت نیز بایستی خود در ابتدا دوباره تعریف شوند.
در پایان از اساتید نمونه کشوری دانشگاه فردوسی مشهد خواسته شد تا پیشنهادات خود را به عنوان اساتید مجرب و تاثیرگذار برای ارتقاء سطح آموزش عالی کشور بیان نمایند. دکتر حسین دخت در خصوص اظهار داشت:
به نظرم اگر نسل دانشگاهی به درستی توسط وزارت تبین شود (مثلا دانشگاه کارآفرین که نسل سوم است). براساس آن می بایست در دروس تجدید نظر و حتی در تعامل دانشجو-استاد تحولی را انتظار داشت.
همچنین دکتر حسام دهقانی نیز در پاسخ به این سوال بیان داشت:
برداشت اینجانب از این سوال این است که سطح آموزش عالی کشور در حد بالایی نیست، و حال برای ارتقای این سطح چه کارهایی بایستی انجام داد؟ به نظر اینجانب سطح علمی یا سطح آموزشی–پژوهشی نظام آموزش عالی درکشور خیلی خوب است. حتی در خیلی از موارد این سطح از نیاز موجود جامعه و صنعت فراتر نیز می باشد. همان گونه که در پاسخ به سوال قبل عرض شد، چیزی که نظام آموزش عالی از آن رنج می برد، عدم همسویی فعالیت هایش با نیازهای واقعی جامعه و کشور است. لذا اعتقاد راسخ دارم که می بایست ارزش های محوری و برنامه های راهبردی تمامی فعالیت های نظام آموزش عالی کشور بر اساس معیارهای کیفی در جهت حل و فصل نیازها و مشکلات و توسعه بلند مدت کشور طراحی و تعریف شوند. مسلما این برنامه های راهبردی در سطح دانشگاهها، معطوف به نیازهای منطقه ای خواهند بود.
