در نشستی مجازی با عنوان آفتابگردان خاموش که از سوی قطب علمی فردوسی و شاهنامه در دانشگاه فردوسی مشهد و با مشارکت انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی به مناسبت زادروز بانوی زبان فارسی، دکتر زهرا استادزاده، عضو فقید هیأت علمی مرکز همکاری های علمی- بین المللی وزارت علوم برگزار شد، از دو دهه خدمات ثمربخش وی در گسترش زبان فارسی در فراسوی مرزهای جمهوری اسلامی ایران تقدیر شد و کتاب یادنامة وی نیز موسوم به فراسوی فارسی معرفی شد.
در ابتدای این نشست مجازی دکتر محمدجعفر یاحقی استاد دانشگاه فردوسی مشهد و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی ضمن خیرمقدم به سخنرانان و مهمانان حاضر از تلاشهای خستگی ناپذیر بانوی فقید زبان فارسی دکتر استادزاده و شخصیت علمی و خیرخواه او به نیکی یاد نمود و جایگاه او را به عنوان سنگربان زبان فارسی در توسعة کرسیهای دانشگاهی زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزهای ایران تأثیرگذار و مهم ارزیابی نمود و نقش او را در نظارت بر این کرسیها، گزینش و تأمین استادان مرتبط و همچنین تسهیل ارتباطات استادان در فرایند اعزام و تعامل بهینه با سفرای کشورمان در نمایندگی های ایران در خارج از کشور به باغبان دلسوزی تشبیه نمود که بیش از همه بر نیازمندیهای باغش واقف است و برای رفع آن احتیاجات و رونق آن بوستان پیوسته میکوشد.
سخنران بعد، دکتر محمد دبیرمقدم استاد دانشگاه علامه طباطبایی و معاون علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود که در نقش استاد سابق مرحومه دکتر استادزاده در دوران دانشجویی وی در رشتة آموزش زبان فارسی آن دانشگاه سخن گفت و کوشش بیبدیل آن بانوی مهربان و کوشای زبان فارسی را در تقویت زبان فارسی در دانشگاه های خارج از کشور ستود و اضافه نمود: زبان فارسی مایة هویت ملی و حیثیت بین المللی ماست و تقویت آن به ویژه در زمان تحریمهای اخیر، تسهیل گر روابط ما با دنیا و زبان گویای احساسات و روحیه ایرانی در جهان است و هر اقدامی در راستای ترویج این زبان کهن به ویژه در شرایط کنونی، ارزشمند و راهگشاست. او از مراقبت دلسوزانه و خیرخواهانه خانم دکتر استادزاده در خلال سنوات اخیر در بسط و ارتقای جایگاه کرسیهای زبان فارسی ایران در دانشگاههای جهان و تعامل سازنده او با نهادهای مرتبط از جمله وزارت امور خارجه تقدیر نمود و ابراز امیدواری کرد که جای خالی آن مدیر علاقه مند و تلاشگر در وزارت متبوع به تدریج با تربیت نیروی جایگزین و دلسوزی چون خودش جبران شود.
سپس دکتر سیدمحمد ترابی، استاد بازنشسته گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی بود و به بیان بخشی از خاطرات خود از دوران دانشجویی آن بانوی فقید در آن دانشگاه و علاقه و تبحر وی به ویژه در ادبیات معاصر ایران پرداخت و افزود: من نیز همچون بسیاری با حمایت خانم دکتر استادزاده به چند کشور خارجی به ویژه چین و استرالیا به عنوان استاد مدعو اعزام شدم و از برنامههای خلاقانه آن بانوی کوشا و مهربان در راستای نظارت بر کارکرد صحیح این کرسیهای زبان آموزی از نزدیک آشنا بودم و از پاسخگویی به موقع ایشان نسبت به رفع مضایق هر کرسی و پیگیری جدی مشکلات استادان اعزامی تکریم و تقدیر نمود و فقدان او را ضایعه ای برای گسترش زبان فارسی در خارج از ایران دانست و خلق نیکوی او را با وجود مشغلههای کاری از ویژگیهای تربیتی و شغلی نیک وی برشمرد.
سخنران بعد خانم دکتر امید بهبهانی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بود و با عنایت به سابقة آشنایی خانوادگی خانم دکتر استادزاده با مادر ایشان (بانو سیمین بهبهانی) اظهار تأسف عمیق خود را از فقدان دوست و همکار پرسابقة خویش خانم دکتر زهرا استادزاده ابراز نمود و در ادامه به بیان خاطراتی از انضباط کاری و منش دقیق شغلی آن فقید در نقش رئیس اداره اعزام استاد در معاونت زبان فارسی مرکز همکاری های علمی- بین المللی وزارت علوم پرداخت و اظهار داشت: اگر آن پیگیریهای تقریباً شبانه روزی خانم دکتر استادزاده برای شکلگیری یا بقای کرسیهای زبان آموزی ایران و ایجاد دلگرمی در استادان اعزامی نبود، رشد سریع این کرسیهای در اوایل خلال دهة اخیر به وقوع نمی پیوست و در اثر مجاهدت های او و حسن اعتماد مسئولین وقت نسبت به نیت خیرخواهانه آن مدیر تلاشگر بود که ظرف چند سال تعداد این کرسیها به بیش از دو برابر افزایش یافت و ندای زبان و ادبیات فارسی از اقصی نقاط جهان به گوش میرسید.
سخنران بعد دکتر بهادر باقری، دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی و معاون سابق زبان فارسی در مرکز همکاری های علمی- بین المللی وزارت علوم بود که از خاطرات دوران همکاری با آن بانوی فقید برای حاضران گفت و از اطلاعات وسیع و دقیق ایشان نسبت به پیشینه هر کرسی و روند زبان آموزی در آنها مربوط به نیم قرن اخیر با شگفتی یاد کرد و از حضور مؤثر وی در اغلب نشست ها و جلسات مرتبط در محل وزارت یا خارج از آن به عنوان مطلع ترین فرد حاضر در آن هماندیشیها در باب مسائل زبان فارسی در جهان ذکر خیر نمود و نقش و اهتمام بسیار او را در روشن ماندن چراغ این کرسیهای زبان آموزی در نوسانات متغیر سیاسی یا اقتصادی کشور فراموش نشدنی و تحسین برانگیز دانست.
سخنران پایانی این نشست، دکتر محمدامین ناصح عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند و نویسنده کتاب فراسوی فارسی (یادنامه بانو دکتر زهرا استادزاده) بود که به ذکر برخی خاطرات دوران دانشجویی در دانشگاه علامه طباطبایی و سپس همکاری پژوهشی با وی در تألیف بیش از 15 مقالة مشترک پرداخت و روحیة محققانة آن فقید را با وجود مشغلة شدید اداری ستود و گفت: به سبب مسئولیت اینجانب در دانشگاه بیرجند گاه میطلبید مراجعات پیاپی به وزارت علوم داشته باشم و در آنجا به دفعات از مهر و مهمان نوازی ایشان بهره مند میشدم و در خلال آن ملاقاتهای اداری از نزدیک شاهد روابط عمومی قوی و ارتباطات شغلی وسیع ایشان با سازمان های مختلف بودم و احترام و مقبولیت مثال زدنی آن فقید را به عنوان یک کارشناس موفق و کاربلد نزد مراجعین ایشان و مدیران سازمان های ذیربط نظاره گر بودم و آنچه بیش از همه برایم جلب نظر می کرد سعه صدر و پاسخگویی متین آن بانوی نجیب نسبت به تقاضاها یا سئوالات استادان مرتبط بود که با خوشرویی به حل و فصل مشکلات آنان می پرداخت و از این حیث، نماد تکریم ارباب رجوع تلقی می شد. دکتر ناصح اضافه نمود چون با فقدان وی، زبان فارسی یکی از حامیان راستین و اثرگذار خود را در صحنه های بین المللی از دست داد، لذا به منظور پاسداشت خدمات بانوی زبان فارسی متعاقب درگذشت نابهنگام او بر آن شدیم که کتاب فراسوی فارسی را به عنوان یادنامة ایشان برای حفظ نام و یاد وی بر جریدة زبان فارسی ظرف مدت کوتاهی پس از وقوع آن حادثه تلخ با همیاری جمعی از همکاران علاقه مند و استادان سابق اعزامی ارائه دهیم که خوشبختانه این مهم در پایان سال گذشته در قالب کتابی در قطع وزیری و جلد سخت با حدود 500 صفحه به نتیجه رسید و تقدیم جامعة دانشگاهی کشور شد.
پایان بخش این نشست صمیمی، قدردانی سارا سمیعی دختر آن زنده یاد از حضور و مشارکت مهمانان در نشست یادبود مادرش در شب زادروز آن فقید بود و پیشنهاد نمود در صورت تمایل و قابلیت برنامه ریزی، همه ساله در همایش های ادواری ترویج زبان و ادبیات فارسی، جایزه ای به نام مادر فقیدش به منظور حفظ نام و یادش در عرصة ترویج زبان فارسی با هزینة خانوادة وی تأمین و از سوی مدیر آن همایش به صاحب مقالة برتر و سخنران منتخب تقدیم شود.
شایان ذکر است زنده یاد دکتر زهرا استادزاده، عضو هیئت علمی وزارت علوم در هفتم آذرماه سال 1399 بر اثر عوارض ابتلا به ویروس کرونا در آستانه پنجاه سالگی بدرود حیات گفت.