مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد با هدف زنده
نگه داشتن یاد و خاطره مفاخر بزرگ خراسان، تلاش دارد در سالروز درگذشت استادان
برجسته دانشگاه، یادداشتی تهیه و در اختیار علاقه مندان قرار دهد. یادداشت زیر به مناسبت
هشتم مرداد، سالروز درگذشت استاد رحیم عفیفی تنظیم شده است.
دکتر رحیم عفیفی، استاد گروه زبان‌شناسی دانشگاه فردوسی
مشهد، در 5 فروردین 1306 در شیراز به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و دوره اول متوسطه
را در شیراز و دوره دوم را در دبیرستان کشاورزی کرج گذرانید و در خرداد ماه 1320
دیپلم پنجساله کشاورزی را به دست آورد و با توجه به تحولاتی که در کشور پدید آمده
بود، ادامه تحصیل خود را متوقف کرد و در اداره کشاورزی شیراز مشغول به کار شد.
وی در سال 1327 تحصیلات خود را دنبال نمود و با گرفتن دیپلم
ادبی در شیراز به تهران منتقل شد و در رشته ادبیات فارسی در دانشگاه تهران ادامه
تحصیل داد. دکتر عفیفی در سال 31 موفق به اخذ درجه لیسانس گردید و در سال 35 تحصیلات
کارشناسی ارشد خود را به پایان رساند و در سال 38 نیز به درجه دکترای ادبیات فارسی
نائل آمد.
دکتر عفیفیدر سال 39 پس از گذراندن مقررات مربوط، به عنوان
دانشیار زبان پهلوی در دانشگاه مشهد استخدام شد و از همان سال تدریس زبان های پیش
از اسلام (پهلوی، فارسی باستان، اوستایی) و زبان شناسی و فرهنگ ایران باستان را
آغاز کرد. در سال 41 به عضویت شورای انتشارات دانشگاه برگزیده شد و از طرف شورای
مذکور به سمت مدیر عامل سازمان چاپ دانشگاه انتخاب شد. وی چند دوره مدیریت گروه
آموزشی زبان‌شناسی و زبان های پیش از اسلام را عهده دار بود و برای تاسیس دوره های
فوق لیسانس و دکترای زبان‌شناسی در دانشگاه مشهد آیین نامه های لازم را تهیه و
تنظیم نمود و با کوشش بسیار به تصویب رسانید.
وی در سال 46 با استفاده از بورس تحقیقاتی دانشگاه به مدت یک
سال در کشورهای فرانسه و انگلیس به مطالعات علمی و تحقیقاتی پرداخت. در کنار کار
تدریس دلبستگی خاصی به تحقیق داشت و به تدریج سی و اند گفتار از متون پهلوی را به
فارسی ترجمه و با شرح و تفسیر در مدت چهارده سال در مجله دانشکده ادبیات مشهد به
چاپ رسانید.
شرح و تفسیر کتاب ارداویرافنامه یا بهشت و دوزخ در آیین
مزدیسنی، ارداویرافنامه منظوم زرتشت بهرام پژدو، تصحیح کتابهای فرهنگ جهانگیری و بهمن
نامه، تالیف کتابهای مثلها و حکمتها، فرهنگنامه شعری، اساطیر و فرهنگ ایرانی در
نوشته های پهلوی، واژه نامه پهلوی به فارسی از جمله فعالیت های علمی این استاد
برجسته است.
وی در مهرماه 1358 با توجه به اینکه سال های خدمت او به پایان
رسیده بود، تقاضای بازنشستگی کرد و به افتخار بازنشستگی نائل آمد. دکتر عفیفی در 8
مرداد 1375 در تهران و در پی عارضه سکته
قلبی درگذشت.
دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن در خصوص دکتر عفیفی می‌گوید:
" دکتر رحیم عفیفی، آن گونه که شیوه زندگیش بود با
آرامش و متانت از میان ما رفت. مردی بود که شهرتش همپایه فضل و فضیلتش نبود.
برخلاف رسم زمانه، دانشمندی بود ناخودنما، ناحسابگر و ناآزمند به کسب تعین های
روزگار که عبارت باشد از پول یا تشخص و یا جلب تلطف مراکز قدرت. در عزلت خود دل به
کار بست و همان او را بسنده بود. کم حرف، بی ادعا و پرکار بود. قیافه روشنفکری به
خود نمی گرفت و از از اینکه علمی اندوخته است خود را از مردم طلبکار نمی دانست.
دانشمندی بود که اگر ما به تعداد زیاد نظیر آن را داشتیم، فضای فکری کشور تغییر می
کرد."
