همایش بین المللی هزاره خواجه نظام الملک طوسی در سه محور سیاست، تاریخ و ادبیات با حضور متخصصان این حوزه از دانشگاههای سراسر کشور و همچنین استادانی از دانشگاههای عراق و ژاپن روز چهارشنبه، 30 آبان ماه 1397 در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
در افتتاحیه همایش هزاره خواجه نظام الملک طوسی که صبح روز چهارشنبه در تالار فارابی دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه برگزار شد، دکتر محمد کافی رئیس دانشگاه فردوسی مشهد اظهار نمود: خواجه نظام الملک طوسی مردی است که هزار سال پیش نظم، قانون و بین المللی سازی آموزش را از خطه خراسان در ایران رواج داد و ادامه داد: اگر بنا داشته باشیم توجیه مناسبی از بین المللی سازی آموزش عالی ارائه کنیم، خواجه نظام الملک با راه اندازی 'مدارس نظامیه' الگوی آن را ارائه کرده و نشان داده است که آموزش در مرزهای سیاسی محدود نمی شود و علم منحصر به یک محدوده جغرافیایی نیست.
رئیس دانشگاه فردوسی مشهد اظهار داشت: قبل از خواجه نظام المک علما و دانشمندان رتبه بندی شده نبودند اما در زمان وی بود که علما به 'استاد، مدرس و معید' طبقه بندی شدند. اقدام ارزشمند دیگر خواجه نظام الملک طوسی 'طراحی منبع درآمد مستقل از حکومت' برای مدارس نظامیه بود. به عنوان مثال وی برای نظامیه بغداد یک بازار و یک حمام را به عنوان محل کسب درآمد تعیین کرد تا وابستگی این مدارس به حکومت کاهش یابد. همچنین نظام تبادل استاد بین نظامیه ها از جمله نظامیه بغداد و نیشابور در همین زمان راه اندازی شد.
وی همچنین گفت: امثال خواجه نظام الملک، فردوسی و خواجه نصیر الدین در توس و خراسان متولد شدند و نشو و نما یافتند لذا اگر بناست میراث این بزرگان حفظ شود باید دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان بزرگترین و پرافتخارترین مرکز علمی شرق ایران و همچنین 'خراسان بزرگ' که هم اینک در قالب مرزهای سیاسی در چند کشور پراکنده است این وظیفه را به انجام برساند.
دکتر کافی ابراز امیدواری کرد که برگزاری همایش بین المللی هزاره خواجه نظام الملک طوسی منجر به راه اندازی کرسی خواجه نظام الملک و سایر بزرگان توس در دانشگاه فردوسی مشهد شود.
دکتر روح الله اسلامی دبیر علمی همایش بین المللی هزاره خواجه نظام الملک طوسی نیز در مراسم افتتاحیه اعلام کرد: 170 چکیده مقاله و 70 اصل مقاله به دبیرخانه همایش ارائه و 107 مورد از این مقالات پس از داوری و ویراستاری در قالب کتاب منتشر شد و افزود: با برگزاری این همایش خواجه نظام الملک طوسی عمومی سازی شد تا مردم و نخبگان ایران زمین با اندیشه های این سیاستمدار و اندیشمند خراسانی آشنا شوند..
وی گفت: اگر بخواهیم از میراث فکری و عملی خواجه نظام الملک توسی یک کلمه یاد بگیریم، آن کلمه 'نظم' است که او به سختی توانست آن را به عنوان عرف و رویه جا اندازد و به عنوان قانون معرفی کند.
دبیر علمی همایش بین المللی هزاره خواجه نظام الملک طوسی محورهای این همایش یک روزه را 'نسخه شناسی، تصحیح و ترجمه سیرالملوک خواجه نظام الملک توسی و ویژگیهای نثر در این کتاب از منظر ادبی و زبانشناسی، همچنین مفاهیم، نظام اندیشگانی، منطق و معرفت شناسی سیرالملوک خواجه نظام الملک توسی، نظامیه ها، آموزش، ساز و برگ فرهنگی، رابطه دین و دولت در سیرالملوک خواجه نظام الملک توسی و نیز سنت فکری اندرزنامه نویسی در سیرالملوک' برشمرد.
وی افزود: دیگر محورهای همایش 'سبک تاریخ نویسی و ویژگیهای تاریخی، ساخت دولت و حکومت مندی، وزارت، سفارت، قضاوت، امور لشکری، کشوری و اقتصادی، مردم، اجتماعیات، طبقات جامعه و زنان در کتاب سیرالملوک خواجه نظام الملک توسی و همچنین مبانی، ریشه های فکری و میراث خواجه نظام الملک توسی' هستند
لازم به ذکر است پس از سخنرانی دکتر عباس آخوندی، وزیر سابق راه و شهرسازی و محمد رضا کلایی شهردار مشهد، با حضور دکتر کافی رئیس دانشگاه فردوسی مشهد از تمبر هزاره خواجه نظام الملک طوسی رونمایی شد.
همایش هزاره خواجه نظام الملک طوسی در دانشگاه فردوسی مشهد با برگزاری چند پنل تخصصی: سیاست در همایش بین‌المللی هزاره خواجه نظام الملک طوسی ، ادبیات در همایش بین‌المللی هزاره خواجه نظام الملک طوسی و پنل تاریخ در همایش بین‌المللی هزاره خواجه نظام الملک طوسی ادامه یافت .
سپس نمایشنامه خوانی خواجه نظام الملک طوسی برای حاضران اجرا شد و پایان بخش این همایش سخنرانی دکتر محمدجواد رنجکش دبیر اجرایی همایش و عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد بود.