پژوهش شهر
اسلامی با عنوان "مدل شهرسازی سیستمی دینی، مؤلفه احیای تمدن اسلامی" که
به سفارش معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری مشهد توسط مؤسسه مطالعات راهبردی
علوم و معارف اسلامی انجام پذیرفته است، صبح چهارشنبه 25 فروردین در پژوهشکده
مطالعات اسلامی در علوم انسانی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در این
نشست حجت الاسلام محمدحسین گلکار، به ارائه گزارشی از پژوهش خود با موضوع شهر
اسلامی پرداخت.
وی در مورد
مقدمه انجام پژوهش اظهار داشت: بعد از تبیین نقشه موضوعات و مواردی که برای اداره
شهر لازم است ، محدوده ای که در حیطه کار شهرداری بود را جدا نموده و به ترتیب
اولویت برای کشف مدل دینی در دستور کار قرار دادیم. لذا اولین موضوع و اولویت اول،
مبحث شهرسازی قرار گرفت.
پژوهشگر
موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، ادامه داد: مدلی که ما برای شهرسازی
اسلامی طراحی کردیم ، مدلی و رویکردی، سیستمی بود. در این مسیر ما از اجتهاد
سیستمی نیز بهره گرفته ایم. غالباً در فضای اجتهاد موجود، نگاه جزئی و فردی است
اما اجتهاد سیستمی نگاهی کلان و جامع دارد.
وی افزود:
طبق روش اجتهاد سیستمی در تولید علم دینی ، اولین قدم کشف شبکه مسائل پیرامون
شهرسازی بود که نیاز به موضوع شناسی دقیق شهرسازی داشت. لذا در قدم اول با انتزاع
ذهنی توسط ابزارهای چهارده گانه تولید شبکه مسائل، مسائلی که پیرامون شهرسازی در
حیطه های مختلف بود، تولید و پالایش شد.
گلکار
خاطر نشان کرد: در مرحله بعدی در دو گروه، کلیه کتب شهرسازی کتابخانه آستان قدس
رضوی دیده شد و از فهرست آنها عکس گرفته شد و تمام موضوعاتی که در آن کتب بود و در
شبکه مسائل مغفول مانده بود به شبکه مسائل اضافه شد.
وی تصریح
کرد: در مرحله بعدی از سایت ایران نمایه، تمام مقالاتی که پیرامون شهر اسلامی
تدوین شده بود بررسی گردید و اگر موضوع دیگری در آنها آورده شده بود که در شبکه
مسائل نبود باز به شبکه مسائل اضافه و تکمیل گردید. پس از آن، با دعوت از دو
نفر مهندس شهرسازی کلیه شبکه مسائل ویرایش و هر جایی که نیاز به حذف و اضافه بود
اعمال شد و در نهایت اولویت بندی، سوالات اصلی و فرعی
شبکه مسائل انتخاب شد و با توجه به کلید واژه های متخذ از این مسائل، جستجوی آیات
و روایت را شروع نمودیم.
این
پژوهشگر سوالات اصلی این پژوهش را این گونه عنوان کرد: شهر چیست؟ شهر چه ارکان و
مولفه هایی دارد؟ هدف سیستم شهرسازی چیست؟ ملاک تفکیک شهر از روستا کدام است؟ برای
تحقق شهرسازی از کجا باید شروع کرد؟ اصلی ترین اقدام برای تحقق شهرسازی کدام است؟
مرکز ثقل در شهرسازی چیست؟ بهترین مدل (الگو) توسعه شهری در شهرسازی چگونه
است؟(برنامه حرکت) اصلی ترین مانع(بحرانها و آسیب ها) در تحقق شهرسازی کدام است؟
خروجی سیستم شهرسازی دارای چه شاخصه هایی باید باشد؟ وضعیت موجود و مطلوب در
شهرسازی چیست؟
در پایان
این نشست، تعدادی از اعضای هیأت علمی و دانشجویان دوره دکتری دانشگاه فردوسی مشهد نقدهای
خود را نسبت به پژوهش صورت گرفته، مطرح کردند و حجت الاسلام گلکار نیز پاسخ هایی
را ارائه کرد.