چکیده: کثرت گرایی و امکان حضور دیدگاه های متفاوت در اثر معماری از زمره خواست های جریانهای پسا ساختارگرایی و یا با عنوان عام تر، پسا مدرن مطرح گردید. زمانیکه در شروع نیمه دوم قرن بیستم میلادی، جریان های مخالف با تک صدایی مدرنیزاسیون در معماری شکل گرفت، توجه به افراد و گروه های مختلف و نیز امکان بروز سلائق و خواست های گوناگون در معماری ایجاد شد. در ابتدای امر، موضوع برای سلیقه عام بسیار مقبول افتاد و به سرعت مورد توجه قرار گرفت اما رفته رفته نقاط ناکارآمد آن روشن گردید. نتیجه تاثیر دیدگاه های متنوع (و بعضا متناقض) در محصول معماری، معماری را تبدیل به نوعی بازیچه و فاقد اصالت کرده بود و بی مایگی در اثر معماری و آشفتگی و هرج و مرج، معماری را از راه اصلی خود باز می داشت. از اینرو دیدگاه های نوینی تحت عنوانهایی مانند معماری مشارکتی، معماری جمعی، معماری اجتماعی و ... برای توجه به صداهای مختلف در اثر معماری از یکسو، و از سویی دیگر پرهیز از بوجود آمدن اغتشاش و آشفتگی شکل گرفت. در این میان کشورهای در حال توسعه که راه تغییرات را همزمان شروع کرده و چندان دچار مکانیزمهای پیچیده سیاسی- اقتصادی و ... نبودند و نیز ویژگیهایی از پیوندهای مشترک میان ساکنان آنها وجود داشت، در این زمینه موفق تر از کشورهای پیشرفته عمل نمودند. تجربه های موفق در نمونه های کشورهای در حال توسعه نشان می دهد که چند صدایی یا وجود صداهای گوناگون در اثر معماری زمانی می تواند در اثر معماری معنادار باشد که گروه های مختلف مشارکت کننده در فرآیند طراحی، دارای ساختارهای مرتبط اجتماعی با یکدیگر از طریق مشابهت در ویژگیهای مذهبی-آئینی، قومیت، وضعیت معیشتی و اقتصادی، شغل و یا گروه اجتماعی باشند. به این معنی که به صرف محدوده جغرافیایی مشترک یا مجاورت در همسایگی و موارد نظیر این نمی تواند عاملی برای بروز چند صدایی در معماری شود و در غیر اینصورت اثر معماری به گونه ای التقاطی و هر صدایی خواهد بود. توجه به باورها و الگوهای سمبلیک اجتماعی که از خلال چند صدایی بدست می آید از مهمترین فاکتورهاست. این گونه است که معماری توامان از چند صدایی در اثر معماری برای بالا بردن کیفیت های معماری استفاده می کند و هم از معماری به عنوان ابزاری برای بالا بردن چند صدایی در اجتماع استفاده می کند و به نوعی برای معماری رسالتی اجتماعی قائل می شود.

کلمات کلیدی