با توجه به اینکه در نمودار سازمانی جدید دانشگاه فردوسی
مشهد، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه به دو بخش چاپخانه و مدیریت نشر آثار علمی تقسیم می شود، روابط
عمومی دانشگاه فردوسی مشهد گفتگویی با دکتر حسین صابری استاد گروه آموزشی فقه و
مبانی حقوق اسلامی و مدیر نشر آثار علمی دانشگاه
فردوسی مشهد در خصوص این تغییر و تاثیر آن بر فعالیت های این مدیریت انجام داده که حاصل این گفتگو در ذیل درج شده است.
سابقه فعالیت‌های مربوط به نشر کتاب در دانشگاه فردوسی مشهد
به سال 1338 یعنی زمانی که این دانشگاه و دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان یک
نهاد واحد فعالیت می‌کردند برمی‌گردد. به روایت اسناد از سال 1341 مرکز دست‌اندرکار
چاپ و نشر در دانشگاه تشکیل شده و این مرکز در آخرین دوره فعالیت خود نام مؤسسه
چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد را داشته است.
از اواخر سال 93 یعنی از زمانی که تصدی این مؤسسه به اینجانب(دکتر
حسین صابری) واگذار شد در مطالعاتی
که انجام شد به این نتیجه رسیدیم که از
سویی مدیریت نشر آثار، نامتمرکز و از سوی دیگر فرایندهای نشر و امور چاپ که در بازار
نشر کشور نیز جدا از هم دیده می‌شوند، با یکدیگر تلفیق
شده‌اند. بدین ترتیب پیشنهادی مبنی بر تفکیک چاپ از نشر و همچنین تمرکز امور نشر
در یک مرکز شکل گرفت که در نهایت چاپخانه به عنوان یک واحد پشتیبانی به حوزه
فعالیت‌های مدیریت امور اداری و پشتیبانی دانشگاه فردوسی مشهد انتقال یافت و در
حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه نیز
مدیریت نشر آثار علمی دانشگاه جایگزین مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه شد تا دو بخش را مدیریت کند: فعالیت‌های مربوط به نشر کتاب از
مرحله اندیشه یا طرح اولیه تألیف، ترجمه یا تصحیح تا مرحله سپرده شدن اثر به بازار
و شبکه‌های توزیع کتاب و بخش دوم نیز
ساماندهی امور نشریات علمی دانشگاه است که البته بخش‌هایی از آن هم پیش از این در
مدیریت پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد انجام می شد.
در مقطع مدیریت نشر اهم فعالیت‌ها در حوزه کتاب و نشریات از
این قرار است:
در حوزه کتاب : تدوین آیین‌نامه جدید نشر متناسب با تشکیلات
جدید و اهداف و چشم‌اندازها، تدوین و مستندسازی فرایند نشر کتاب
همچنین مطابق فرایندهای جدید صاحبان آثاری که عضو دانشگاه
فردوسی مشهد نیز نیستند می‌توانند به طور مستقیم آثار خود را برای نشر به این
مدیریت بسپارند.
یادآور میشود متناسب با این اقدام کاربرگ‌های مربوط به نشر
کتاب نیز مورد بازنگری قرار گرفته است مانند : بازنگری در مسایل حقوقی و اداری و
مالی کتاب‌ها به گونه‌ای که چاپ همه کتاب‌در چهارچوب قرارداری مشخص صورت گیرد،
قیمت کتاب نیز با بازار همخوانی داشته باشد و حق‌الزحمه‌های مربوط به کار نشر اعم
از حق‌الزحمه صاحبان آثار، ارزیابان، ویراستاران، صفحه‌پردازان و سایر خدمات ترمیم
و با عرف نشر هماهنگ شده باشد.
از فعالیت های های دیگر مدیریت نشر دانشگاه فردوسی مشهد طراحی
سایت انتشارات است که با کمک یکی از کارشناسان کتابخانه مرکزی صورت گرفته و اکنون
به نشانی Press.um.ac.ir در دسترس است.
در جریان فراهم ساختن این تارنما اطلاعات667 عنوان کتاب در سایت
انتشارات بارگذاری شده و اکنون این خدمات در این تارنما ارائه میشود: معرفی آثار نشر
یافته در مجموعۀ انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد از سال 1338 تا زمان حاضر ، معرفی آثار
برتر دانشگاه، امکان خرید اینترنتی کتاب ها برای آثار موجود در انتشارات. امکان جست
و جوی کتاب ، منوی ارتباط با پدیدآورندگان: مؤلفان، مترجمان و مصححان
تارنمای انتشارات دانشگاه
فردوسی مشهد افزون بر این با امکانات جانبی از قبیل راهنماهای کاربردی نگارش و مجموعه
مقررات و پیوندهای مفید برای اهل قلم می کوشد فضایی کارآمد در اختیار علاقه مندان قرار
دهد.
علاوه بر این‌ها مدیریت سایت انتشارات، تخلفات سایت ها و
سامانه‌های اینترنتی را که به نشر غیرقانونی فایل‌های PDF کتاب های دانشگاه فردوسی مشهد اقدام کرده‌اند
رهگیری و با این نوع از تخلف برخورد می‌کند و اکنون توانسته است چندین سایت و گروه
اینترنتی را که به این کار اقدام کرده‌اند از ادامه تخلف بازبدارد تا به حقوق
صاحبان آثار آسیبی وارد نیاید.
در حوزه نشریات نیز فعالیت‌هایی صورت گرفته است که به این شرح می
باشد: رفع مشکلات حقوقی نشریات و ساماندهی
ارتباط آن‌ها با هیئت نظارت بر مطبوعات، اصلاح
و بهسازی فرایندهای چاپ و سپس اعلام وصول و واقعی کردن شمارگان کاغذی با تمرکز
بیشتر بر نشر الکترونیک، استمرار ارتباط با کمیسیون نشریات علمی کشور
در حوزه کتاب اهداف زیر مورد توجه ماست:
تنوع‌بخشی به آثار به گونه‌ای که کتاب‌های دانشگاه بتواند
رشته و زمینه‌های بیشتری را پوشش دهد.
تنوع‌بخشی به شیوه‌های عرضه و توجه به بسترهای عرضه
الکترونیک اعم از فروش الکترونیک نسخه چاپی کتاب و نیز فروش بسته‌های نرم‌افزاری
البته با حفظ حقوق صاحبان آثار و به گونه‌ای که به نشر کاغذی اخلال نرساند.
آسان‌سازی بیشتر فرایندها و تسریع در نشر
در حوزه نشریات اهداف زیر دنبال می شود: روزآمدسازی و
بهنگام سازی نشر ،ارتقای کیفی مقالات، افزایش رؤیت‌پذیری و استناددهی و ورود به
نمایه‌های برتر و بیشتر ،تنوع‌بخشی بیشتر به هیئت‌های تحریریه با نگاه ویژه به
شخصیت‌های دارای جنبه بین‌المللی ، بازطراحی و کارآمدسازی فرایندها و دستورالعمل‌های
مالی
.
کانال اخبار دانشگاه فردوسی مشهد