بدنبال
وقوع زلزله 6:1 ریشتری 16 فروردین ماه 1396 ، در شمال شرق فریمان که باعث لرزش نسبتا
شدید و هراس مردم در شهر مشهد نیز شد، روابط عمومی دانشگاه فردوسی مشهد گفتگویی با دکتر سیدکیوان حسینی رئیس مرکز تحقیقات زمین
لرزه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد انجام داد. که وی در این گفتگو اظهار داشت:
زمین
لرزه یک پدیده طبیعی است که در نتیجه آزاد شدن ناگهانی انرژی تجمع یافته در پوسته زمین
در طول گسل های فعال حاصل از حرکات صفحات تکتونیکی ایجاد می گردد.
وی پیرامون
قابل پیش بینی بودن زلزله گفت: واژه پیش بینی یک واژه خطیر است چون بعضی از افراد که
تخصص کافی ندارند وارد این بحث شده و مسائلی را به عنوان پیش بینی مطرح می کنند که
کاملا اشتباه است. پیش بینی دقیق از نظر علمی غیرممکن بوده و تا آنچه تا کنون به علت
نوع رفتار زمین و پیدایش زلزله ما در بحث های تخصصی مطرح می کنیم احتمال وقوع زلزله
می باشد نه پیش بینی که در اذهان افراد عادی است. به عبارت دیگر پیش بینی دقیق بزرگی
و زمان و مکان وقوع یک زلزله امکان پذیر نمی باشد. ولی از جانب دیگر با استفاده از
علوم زلزله شناسی، زمین شناسی و ژئودزی می توان مکان و زمان زلزله را با احتمال مطرح
کرد.
در علم
زلزله شناسی پیش بینی وقوع یک زلزله فقط در یک فاصله زمانی کوتاه امکان پذیر گردیده
است که این زمان تنها در حد چند ثانیه می باشد. شاید تصور شود که چند ثانیه چه سودی
خواهد داشت ولی این چند ثانیه می تواند بسیار حیاتی باشد.
ما می
توانیم در این چند ثانیه حیاتی شبکه برق، گاز، آب، حرکت قطارها و مترو و ... را که
عمدتا عوارض و خسارات زلزله را افزایش می دهند قطع کرده و صدمات جانبی را کمتر کنیم.
اما
دانش جدید زلزله شناسی سعی دارد تا بازه جغرافیایی و زمانی احتمال وقوع زلزله را محدودتر
و دقیقتر کند.
دکتر
حسینی در ادامه درباره خدمات و امکانات مرکز تحقیقات زمین لرزه شناسی دانشگاه فردوسی
مشهد بیان کرد: این مرکز یک مرکز بسیار مهم در شرق کشوردر خصوص مطالعات زلزله است.
این مرکز دارای یک شبکه لرزه نگاری با 11 ایستگاه پیشرفته می باشد که در سرتاسر خراسان
نصب گردیده اند که با استفاده از داده های جمع آوری شده مطالعات خوبی انجام داده شده
است. در سراسر دنیا و در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا و ژاپن داشتن یک شبکه لرزه نگاری
از اهمیت بالایی برخوردار است.
در ایران
سه شبکه لرزه نگاری بسیار مهم در حال فعالیت می باشند که عبارتند از:
شبکه
لرزه نگاری دانشگاه فردوسی مشهد
شبکه
لرزه نگاری پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی
و شبکه
لرزه نگاری ژئوفیزیک دانشگاه تهران
این
سه شبکه کل ایران را از نظر لرزه نگاری پوشش می دهند که در این میان وظیفه اصلی اعلام
زلزله ها بر عهده شبکه لرزه نگاری ژئوفیزیک دانشگاه تهران می باشد.
ایستگاه
های لرزه نگاری ما در شبکه لرزه نگاری دانشگاه مجهز به یکی از پیشرفته ترین حس گرهای
لرزه ای هستند. حس گرهای مذکور از نوع باند پهن بوده که قادر به دریافت زلزله های دور
و زلزله های نزدیک می باشند.
دکتر حسینی رئیس مرکز تحقیقات زمین
لرزه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد به
عنوان رئیس تنها مرجع علمی مطالعات زلزله در استان در خصوص زلزله اخیر اظهار داشت:
منطقه
خراسان و خراسان رضوی مثل عمده مناطق ایران تحت خطر زلزله است و هیچ گریزی از آن نیست.
عمده مناطق ایران به دلیل قرار گرفتن در روی کمربند زلزله خیز در خطر زلزله است. در
بخش های مختلف ایران میزان خطر مختلف می باشد مثلا در بخش های غرب و جنوب غرب کشور
در راستای زاگرس به طور مرتب زلزله داشته و لذا بزرگی زلزله های حادث شده عمدتا زیاد
نبوده و مخرب نیستند. اما درشمال غرب زاگرس و یا منطقه البرز یا شرق ایران یا در منطقه
کپه داغ نیروهای درون زمین بیشتر جمع می شود و آزاد شدن آن زمان بیشتری می برد در نتیجه
زلزله بزرگتری رخ می دهد. مطالعه تاریخی زلزله ها نیز مفید بوده زیرا به ما نشان می
دهد که تجمع این انرژی ها در این مناطق چقدر است و چون پدیده جمع شدن انرزی و ازاد
سازی انرزی ها یک پدیده دوره ای به شمار می آید مطالعه زلزله های تاریخی در بازه های
سی یا صد ساله و یا حتی هزار ساله به ما در محاسبه احتمال وقوع زلزله کمک می کند.
وی در
ادامه افزود در منطقه شمال شرق کشور که شهر مشهد بعنوان یکی از مهمترین شهر های آن
محسوب می گردد، زلزله های بزرگی در طول تاریخ رخ داده است که می توانند مجددا نیز تکرار
گردند. ما نمیتوانیم از زلزله فرار یا با آن مقابله کنیم بلکه باید با آن زندگی کنیم.
به عبارت دیگر ما باید خودمان را با زلزله سازگارنماییم.
برای
سازگار شدن با این پدیده طبیعی باید در درجه اول اطلاعات و آگاهی خود را نسبت به آن
بالا برده و پدیده زلزله و علت وقوع آن را بشناسیم. پس از آن مقاوم سازی ساختمانها
از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر ساختمانها در برابر زلزله مقاوم سازی شوند دیگر
ما نگرانی از زلزله نخواهیم داشت. زمین لرزه اخیر ما را هشیار کرد تا برای آمادگی در
مواجهه با آن برنامه ریزی و اقدامات لازم را به مرور انجام دهیم.
وی همچنین
اظهار داشت: زلزله 6 ریشتری یک زلزله بزرگ به شمار نمی آید و معمولا زلزله های ولی
متاسفانه چون سازه های ما مقاوم نیستند تاثیر آن زیاد و شدت زلزله بالا خواهد بود.
در این
منطقه ما پتانسیل زلزله های با بزرگی کمتر از 7 را داریم اما به سمت غرب استان که پیش
می رویم احتمال وقوع زلزله های بزرگتر بیشتر می گردد.
دکتر
حسینی رئیس مرکز تحقیقات زمین لرزه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص اقدامات صورت
گرفته در رابطه با زلزله اخیر گفت: پس از وقوع هر زلزله ای باید بدانیم کدام گسل مسبب
این زلزله است . در این زلزله اخیر هم برای اینکه متوجه شویم چه گسلی مسبب این زمین
لرزه بوده یک شبکه محلی لرزه نگاری با فاصله کم در محل نصب کردیم تا بتوانیم روی پس
لرزه ها مطالعه کنیم و در نتیجه با تعیین موقعیت پس لرزه ها می توانیم به موقعیت و
وضعیت گسل مسبب این زلزله دست یابیم که انشاالله بزودی اعلام خواهیم کرد.
.
.
.
کانال اخبار دانشگاه فردوسی مشهد