ارسال شده در تاریخ :

نوشته ذیل مقاله کوتاه دکتر صال مصلحیان استاد
گروه آموزشی ریاضی داتنشگاه فردوسی مشهد در
مورد آثار دکتر مریم میرزاخانی است که در روزنامه شرق در تاریخ 25 تیر 1396 منتشر شده است.


این مقاله به شرح زیر می باشد:


در فوریه ٢٠١١ زمانی که سردبیر بولتن انجمن
ریاضی ایران بودم، دکتر «مریم میرزاخانی» را برای عضویت در هیئت تحریریه این مجله
معتبر علمی ایرانی دعوت کردم تا در موضوعات هندسه هذلولوی، نظریه ارگودیک و هندسه
هم تافته به این مجله کمک کند. او با مهربانی از اینکه می تواند به جامعه ریاضی
ایران خدمت کند آن را پذیرفت.


در سال ٢٠١٤ هم زمان با کنگره بین المللی ریاضی
دانان در کره جنوبی با وی ملاقاتی داشتم تا موفقیت وی را در کسب مدال فیلدز تبریک
بگویم و از تاثیر مهم حضور وی در بولتن یادی کنم. سرشار از تواضعی وصف ناشدنی بود
و خوشحال از اینکه مایه مباهات شده است. در این نوشتار مایلم از دیدگاهی که کمتر
به آن اشاره شده است به کارهای علمی پروفسور «مریم میرزاخانی» بپردازم و آن، علم
شناسی آثار اوست. از وی ١٢ مقاله پژوهشی فاخر در   مت-سای-نت (
MathSciNet) نمایه شده است.


این پایگاه داده وابسته به انجمن ریاضی
آمریکاست که به چکیده نگاری و نقد مقالات ریاضی می پردازد. همه این مقالات مورد
استفاده مکرر ریاضی دانان سرشناس قرار گرفته اند. «مریم میرزاخانی» اولین مقاله اش
را زمانی که ١٨ساله بود با همکاری دکتر «عبادالله محمودیان» از دانشگاه صنعتی شریف
نوشت که در گزارش بیست وپنجمین کنفرانس ریاضی ایران چاپ شد. اولین مقاله تحقیقاتی
انفرادی اش را در ٢٠سالگی در موضوع گراف نوشت که در بولتن موسسه ترکیبات و
کاربردهای کانادا به زیور چاپ آراسته شد. این مقاله تاکنون حدود ٢٠ بار در سایر
مقالات پژوهشی مورد استفاده قرار گرفته است. مشهورترین همکار پژوهشی وی ریاضی دان
آمریکایی به نام «الکس اسکین» است که نتیجه تحقیقات مشترک آنها در سه مقاله در
مجلات بسیار معتبر چاپ شده است. با قطعیت می توان گفت که «میرزاخانی» ریاضی دانی
«کیفی کار» است به این معنی که تعداد آثارش کم ولی بسیار مهم است. چنان که عمق
کارهایش در هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه ای آنها، کرسی استادی دانشگاه
استنفورد در ٣١ سالگی، جایزه سِتِر از انجمن ریاضی آمریکا در ۲۰۱۳، جایزه کِلی و
مدال فیلدز در ۲۰۱۴ و عضویت در آکادمی ملی علوم آمریکا در ٢٠١٦ را برای وی به
ارمغان آورد. ١٢ مقاله وی در تارنمای علم (
Web of Science)
یا همان
ISI نمایه شده است. به این مقالات
١٩٣ بار در ١٣٣ مقاله ارجاع داده شده است.


باید متذکر شد که تعداد ارجاعات به مقالات در
حوزه های اصیل ریاضی برخلاف بعضی حوزه های دیگر در علوم پایه بالا نیست. دو مقاله
ژرف وی که بر کار بسیاری از ریاضی دانان شهیر تاثیرگذار بوده است در مجله های
انجمن ریاضی آمریکا و ابداعات ریاضی در سال ٢٠٠٧ چاپ شدند. «میرزاخانی» سخنران
مدعو کنگره بین المللی ریاضی دانان در ٢٠١٠ و نیز کنفرانس بین المللی ریاضی دانان
زن در همان سال بود. کار وی الهام بخش آثار دیگران نیز بوده است چنان که مقالاتی
درباره اهمیت کارهای او بر دیگران در خبرنامه های انجمن های ریاضی ایران، آمریکا و
اروپا، مجله شوگاکه در ژاپن، نشریه ریاضی انجمن ریاضی فرانسه، مجله ریاضی
ویادوموسچی از انتشارات انجمن ریاضی لهستان و چندین مجله معتبر دیگر به چاپ رسیده
است.


وی علاوه بر بولتن انجمن ریاضی ایران عضو هیئت
تحریریه چندین مجله پژوهشی معتبر در جهان ازجمله سالنامه موسسه فوریه (فرانسه)،
مجله توپولوژی (آمریکا)، مجله انجمن ریاضی آمریکا و خبرنامه تحقیقاتی بین المللی
ریاضیات (انگلستان) بوده است. هجرت وی به دیار باقی حزن انگیز و تاسف بار است.
بسیار زود از میان ما رفت، ولی یادش در دل های ما باقی است. روحش شاد و قرین رحمت
باد.


دکتر محمد
صال مصلحیان استاد گروه ریاضی دانشگاه فردوسی مشهد