به گزارش روابط عمومی دانشگاه فردوسی مشهد و مصاحبه انجامشده توسط دانشیار گروه شیمی دانشگاه فردوسی مشهد با بخش خبری ستاد ویژه توسعه فناوری نانو معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، محققان دانشگاه فردوسی مشهد موفق به ساخت آزمایشگاهی نانو ساختارهایی از جنس چارچوبهای فلز- آلی شدند که میتواند در جداسازی و ذخیرهی گازهای گلخانهای ازجمله CO2 بکار گرفته شود. پس از ثبت نانو ساختارهای متخلخل بانام TMU در دانشگاه تربیت مدرس، این دومین چارچوب فلز-آلی نانو ساختاری است که به نام ایران در پایگاه معتبر کمبریج CSD ثبتشده است.
مسئله گرمایش زمین یکی از مهمترین دغدغههای بشر در قرن حاضر است. ازنقطهنظر زیستمحیطی، محققان افزایش میزان غلظت CO2 در جو را از مهمترین دلایل این پدیده میدانند. بر همین اساس، نیاز به ارائه و استفاده از روشهای کارآمد برای مهار انتشار گازهای گلخانهای (CO2) در جهان، منجر به تأسیس سازمانهای مختلفی مانند کمیسیون تخصصی پایش تغییرات آبوهوا (تحت نظارت سازمان ملل) و یا برنامه SET-Plan در اتحادیه اروپا گردیده است.
دکتر مسعود میرزائی شهرابی، دانشیار گروه شیمی دانشگاه فردوسی مشهد در گفتگو با روابط عمومی دانشگاه در تکمیل این خبر افزود: یکی از مهمترین موادی که برای جداسازی و ذخیرهسازی گاز CO2 در دنیا مورداستفاده قرار دارند، چارچوبهای فلز-آلی (Metal-Organic Frameworks) یا MOFs ها هستند. با توجه به اهمیت تحقیقات در این زمینه، در این طرح بلورها و نانو ذرات یک چارچوب فلز آلی جدید بر پایهی هسته مس تهیهشده و سپس کارایی آن در مهار گاز CO2 مورد ارزیابی قرارگرفته است.
در این طرح نانو ساختارهای این چارچوب فلز آلی با استفاده از روش صوت شیمی سنتز شده و در کنار بلورهای آن بهافتخار دانشگاه فردوسی مشهد MFUM-1(Cu)، Materials from Ferdowsi University of Mashhad نامگذاری و در پایگاه معتبر کمبریج CSD ثبتشدهاند.
دکتر میرزائی در توضیح نتایج پژوهش انجامشده گفت: «مطالعات ما نشاندهندهی عملکرد چشمگیر MFUM-1(Cu) درزمینهی جذب گاز CO2 از مخلوطهای گازی بوده است، بهگونهای که میتوان عملکرد آن را با سایر ترکیبهای مشابه رقابتپذیر دانست. با توجه به این مسئله و نیاز مبرم صنایع کشور به نوسازی، از این ترکیب میتوان برای حذف گازهای آلاینده خروجی صنایع مختلف (بهویژه گاز CO2) استفاده نمود.»
وی در ادامه توضیح داد؛ «میزان انتخابگری گاز CO2 نسبت به N2 برای MFUM-1(Cu) در مقایسه با برخی از MOF های شناختهشده مانند MOF-199 تا 74 برابر بهبود از خود نشان داده است. همچنین MFUM-1(Cu) به دلیل حضور فلز مس و لیگاند آزید، خواص مغناطیسی نیز از خود نشان میدهد که حوزههای کاربردش را گستردهتر میکند.»
به گفتهی این محقق در این پژوهش، بهمنظور بررسی صحت و اصالت نتایج بهدستآمده از طیف متنوعی از روشها مانند آزمون معتبر کریستالوگرافی در کنار شبیهسازیهای کامپیوتری استفادهشده است.
میرزائی در خصوص امکان تولید انبوه و صنعتی این نانو ساختار عنوان کرد: «در حال حاضر نمونههای اولیه از MFUM-1(Cu) در مقیاس آزمایشگاهی و بهمنظور ثبت شرکت دانشبنیان در دست تهیه قرار دارند. با توجه به نقش شرکتهای دانشبنیان بهعنوان حد واسطهای مهم و تأثیرگذار بین صنعت و دانشگاه و همچنین بهمنظور دستیابی به تولید انبوه این نمونه و نمونههای بهینهشده آن در آینده، انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه ضروری به نظر میرسد.»
این پروژه به همت اعظم حسن پور-دانشجوی دکتری شیمی معدنی دانشگاه فردوسی مشهد، دکتر مسعود میرزائی شهرابی، دکتر حسین اشتیاق حسینی-اعضای هیئتعلمی دانشگاه فردوسی مشهد و دکتر مهدی نیکنام شاهرک- عضو هیئتعلمی دانشگاه صنعتی قوچان، انجامشده است.
در این پروژه همچنین، محققی از کشور لهستان همکاری داشتهاند. نتایج این کار در مجلهی Dalton Transactions با ضریب تأثیر 099/4 (جلد 47، سال 2018، صفحات 13849 تا 13860) به چاپ رسیده است.
https://www.researchgate.net/publication/327620753